AZC - Hou de familie Rustamli thuis!

Een tafeltje en wat plastic stoeltjes, daar zitten ze dan, in Emmen. Het was een lange reis om daar te komen, ze hadden ze niet veel verder weg kunnen stoppen. Ze zijn heel erg blij om mij te zien, ze zitten er pas twee dagen maar dat voelt al heel lang. Ze hebben 2 slaapkamers, een klein woonkamertje en nog kleinere keuken. Heel oud en vervallen allemaal.

Ik krijg natuurlijk meteen een kop koffie, en we praten bij. Ze hangen alle vier aan mijn lippen. Dan gaat er een deur open en loopt er een kind door de kamer naar buiten, later gevolgd door andere mensen. Het blijkt dat de deze ellendige kleine ruimte ook de doorgang is naar hun buren. Luidruchtige mensen, met muurtjes van karton die alle geluiden doorlaten. De buren hebben jonge kinderen en zijn erg luidruchtig. Geslapen hebben ze nog niet veel.

Het is daar een stuk strenger. Elke dag moeten ze zich melden, ze mogen officieel niet de gemeente uit, hun zakgeld voor boodschappen is een stuk lager. Maar in dit oude, gammele keukentje heeft zelfs Gunay geen zin meer om te koken. Rufat wordt toegang tot een wat betere WIFI verbinding voor studenten ontzegt, want hij is al 21.

Ze hebben kennis gemaakt met wat andere families uit Azerbaijan, die wisten dat ze kwamen door alle ophef die we hier hadden gemaakt. Allemaal families met schrijnende verhalen, die hier volkomen uitzichtloos wachten op een uitzetting of weer een overplaatsing. De depressie die over dit kamp hangt is duidelijk voelbaar, bijna tastbaar.

We praten natuurlijk over thuis, en wat we nu gaan doen, en hoe enorm dankbaar ze zijn voor alle steun. Ook Aygun, normaal erg verlegen, heeft veel te vertellen en te vragen. Het gaat niet goed met haar, ze eet weinig en slaapt nog minder. Ze heeft veel last van haar arm, waarschijnlijk door de stress.

We maken ook grapjes, en zelfs nu kunnen ze ook lachen om de waanzinnige manier waarop het COA personeel zich probeert te rechtvaardigen, zeker als er getuigen zijn. Zo was er dus ineens een tweede bus geregeld om al hun spullen mee te nemen, en niet slechts 2 koffers per persoon. Zelfs hun fietsen! Niemand mag ooit hun fietsen meenemen. Dat hebben we dan in elk geval wel bereikt met z’n allen.

We proberen alle vijf het samenzijn zo lang mogelijk te rekken. Ze missen ons, nu al, heel erg veel, en ze zijn zo blij een bekend en vriendelijk gezicht te zien. Ik verzeker ze, keer op keer, dat we blijven komen, er worden allerlei plannen gemaakt, en dat we nog harder gaan werken om ze weer terug te krijgen. Het geeft ze hoop. Heel veel meer hebben ze op dit moment niet.

Het afscheid valt me heel zwaar, en Mehman loopt mee naar de trein. Rufat en ik gaan de stad nog in, Emmen onveilig maken. Mehman zwaait me uit. Dat beeld zal me nog heel lang bijblijven.

Verdomme, we gaan ze terughalen!

Weet u nog, vroeger als kind, hoe het voelde als volwassenen op een neerbuigende manier met je omgingen. Ik had een paar van die leraren, kan me nog zo’n conciërge herinneren, of een buschauffeur die je als een kind behandelde. Verschrikkelijk vond ik dat.

Heel af en toe gebeurt het nog wel eens, vooral bij ambtenaren achter een loket die voor een moment een soort macht over je denken te hebben. Douane beambten hebben ook zo’n positie, zeker in Amerika wordt je bijna als crimineel behandeld als je het land in wil. Maar verder heb ik daar als volwassene in Nederland niet veel last meer van.

Als je hier als vluchteling bent beland is dat wel anders, zo heb ik de laatste weken meegemaakt. Zo was ik aanwezig bij een gesprek tussen vader en zoon van een familie die hier al zes jaar is, en hun advocaat. Een advocaat die dus al zes jaar met deze mensen werkt, ze goed kent, en beweert heel erg met deze familie mee te voelen. De vader was gefrustreerd, boos, en had vragen. En daar ik zag het meteen aan die advocaat, die neerbuigende manier van praten.

Ik denk niet dat hij dat zelf doorhad. Hij dacht waarschijnlijk dat hij het geduldig nog maar eens allemaal uit moest leggen. Maar hij luisterde niet naar waar deze man om vroeg, en naar zijn frustraties. Hij sprak met hem zoals die belerende conciërge dat vroeger ook naar mij deed, op school.Het verschil in zijn houding naar mij was tekenend. Alsof wij als volwassenen de situatie bespraken en dat dan op simpele manier aan de kinderen gingen uitleggen. Ik vond het zeer verontrustend.

De laatste paar dagen zag ik hetzelfde gedrag bij het personeel van een AZC waar deze familie verbleven. Zelfs een receptionist zonder enige bevoegdheid sprak heel anders met deze familie, dan met mij. De leiding vertoonde dit neerbuigende gedrag nog veel duidelijker, en zij waren zeker niet blij dat ik erbij was, omdat ze die autoritaire toon naar mij natuurlijk niet aan konden en durfden aanslaan. Zo gaat dat dus op die AZCs. Vluchtelingen die daar wonen worden op een neerbuigende manier behandeld. Ik was daar al bang voor maar nu ik dit met mijn eigen ogen gezien heb, op zo’n schrijnende manier, ben ik daar toch erg geschokt en kwaad over.

Laten we één ding duidelijk stellen, mensen die hier als vluchteling komen verdienen ons onvoorwaardelijk respect, onze hulp en warmte, ons geduld, aandacht en, ik zeg het nog eens, respect. Iedereen verdient respect, en zeer zeker ook deze mensen, kwetsbaar, angstig, eenzaam, getraumatiseerd, en ook vooral gewone mensen die hun thuis, hun families en vrienden hebben moeten achterlaten omdat het niet langer veilig was. Doe dat maar eens.

Dus het personeel bij zo’n AZC moet het soort personeel zijn die we zelf graag zien in verpleeghuizen, zorg personeel, die kunnen werken in een zorg cultuur. Dan kunnen alle procedures en regelgeving gewoon plaats blijven vinden, en zal ook zeker niet altijd een gunstige uitkomst hebben voor die mensen. Maar terwijl ze dat ondergaan hebben wij een morele plicht voor die mensen zo goed mogelijk te zorgen. En dat begint met respect. En nooit met een neerbuigende houding. Hoe durf je! Wie denk je wel dat je bent!

Zolang we dit niet kunnen opbrengen, zolang we AZCs bemannen met het type gevangenisbewaker, en zolang advocaten voor dit soort mensen niet de houding of opleiding hebben die een eerlijk proces garanderen, mag Nederland geen aanspraak maken op een beschaafde gemeenschap te zijn die voor elkaar zorgt. Ik vind wat ik de laatste weken heb gezien walgelijk en zeer verontrustend, en velen met mij. Hoog tijd om daar wat aan te doen.

En als we dan toch die neerbuigende houding aanpakken, laten we dat dan ook meteen voor jongeren en kinderen aflaten! Neerbuigendheid is nooit oké. Wie denk je wel dat je bent!